donderdag 30 mei 2019

13 weetjes over duiven

Wist je dat de meest voorkomende duif in Nederland de houtduif is? Zijn officiële naam is Columba palumbus.

Wist je dat de beroemde Amsterdamse duiven afstammen van de wilde rotsduif? Hun oorspronkelijke woongebied is bergachtig. Veel steen en weinig groen is wat ze ook in de stad vinden. Daar kunnen ze dus prima mee leven.

Wist je dat de duif een internationaal symbool voor vrede is? De vredesduif wordt altijd afgebeeld met een olijftakje in zijn snavel. Dat verwijst naar het Bijbelverhaal over de ark van Noach. Daarin vindt een losgelaten duif na de zondvloed een olijftakje; teken dat er weer land boven water kwam.

Wist je dat bruidsparen soms op hun huwelijksdag symbolisch twee witte duiven loslaten? Die vliegen dan samen in één richting weg, wat een teken is van trouw aan elkaar.

Wist je dat (vooral stads)duiven ook wel ‘vliegende ratten’ genoemd worden? Ze dragen soms ziekteverwekkers bij zich waardoor mensen kunnen worden besmet. Dat gebeurt echter maar zelden.

Wist je dat Turkste tortels voor het eerst in Nederland broedden in 1949? Sindsdien is hun aantal snel uitgebreid. Ze staan nu al jaren op de zevende plaats bij de jaarlijkse tuinvogeltelling van Vogelbescherming Nederland.

Wist je dat tortelduiven hun hele leven dezelfde partner hebben? Ze zitten vaak dicht tegen elkaar op een tak te koeren. Tel daarbij op hun vermogen om zich snel voort te planten en het is duidelijk waar de aanduiding ‘tortelduifjes’ voor verliefde stelletjes vandaan komt.

Wist je dat houtduiven veel schade kunnen veroorzaken aan gewassen op het land? Daarom staat de houtduif op de landelijke vrijstellingslijst. Dat betekent dat er het hele jaar op deze vogels geschoten mag worden. Maar dat mag alleen als er schade is (of dreigt) aan landbouw- of natuurgebied (Artikel 2.15 Wet natuurbescherming)

Wist je dat er al heel lang een landelijke organisatie is voor alle postduivenverenigingen in Nederland? De Nederlandse Postduivenhouders Organisatie (NPO). Dat is dezelfde afkorting als die van de Nederlandse Publieke Omroep. Die laatste heeft in 2012 voor 100.000 euro de domeinnaam npo.nl overgekocht van de Postduiven Organisatie.

Wist je dat de duurste Europese duif ooit de duif Armando uit België is? De supersnelle lange-afstandsvlieger Armando bracht bij een veiling meer dan een miljoen op.

Wist je dat in de Tweede Wereldoorlog duiven gebruikt werden om boodschappen over te brengen? 32 duiven kregen na de oorlog een Dickin-Medaille voor heldhaftigheid en trouw.

Wist je dat de beroemdste duif uit de Tweede Wereldoorlog GI Joe was? In 1943 werd door een boodschap van GI Joe de bevolking van een Italiaans dorp gered van een verkeerd gepland bombardement.

Wist je dat een postduif onder ideale omstandigheden (wind mee) een snelheid kan halen van 130 kilometer per uur? Dat houdt ie niet lang vol. Lange afstand vliegers hebben meestal snelheden van tussen de 60 en 80 kilometer per uur. Met die snelheid kunnen ze maximaal zo’n 1200 kilometer achter elkaar vliegen.
Wist je dat er veel onderzoek is gedaan naar het vermogen van duiven om de weg naar huis terug te vinden? Belangrijk hierbij is de reuk, maar ook de stand van de zon en aardmagnetisme spelen een rol.

woensdag 22 mei 2019

12 weetjes over slakken

Wist je dat de slak het enige weekdier is dat ook op land leeft? De meeste soorten slakken leven in de zee en sommige soorten in zoet water.

Wist je dat slakken voor het grootste deel uit water bestaan?

Wist je dat (tuin)slakken zich voortbewegen met één grote spier, de voetzool. Door die samen te trekken en dan weer te strekken, komt de slak vooruit.

Wist je dat een slak ‘ogen op steeltjes’ heeft? Van de vier tentakels op de kop zijn er twee lichtgevoelig. De andere twee zijn voelsprieten, waarmee de slak ook kan ruiken. Bij gevaar trekt ie alle sprieten gauw in. 

Wist je dat slakken heel goed kunnen ruiken?

Wist je dat een slak eet met de radula, een rasptong, met heel veel kleine tandjes. Daarmee schraapt het dier z’n voedsel: bladeren, vruchten of bijvoorbeeld zeewier, af. Zo ontstaan de gaten die je vaak in plantenbladeren ziet na slakkenbezoek.

Wist je dat slakken tijdens het voortbewegen met een klier bij hun mond slijm aanmaken zodat ze makkelijker over ruwe oppervlakten kunnen glijden? Ze laten dan ook een zilverig slijmspoor achter.

Wist je dat wetenschappers al heel lang onderzoek doen naar mogelijke medische toepassingen van naaktslakkenslijm? Sterke lijm, gebaseerd op dit plakkerige slijm, zou bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden om wonden te plakken, maar ook bij bijvoorbeeld operaties.

Wist je dat het huisje van een huisjesslak niet alleen een bescherming is voor vijanden, maar ook een bescherming tegen uitdroging? De schelp groeit mee met de slak. Als het (een beetje) beschadigd is, kan de slak het zelf repareren.

Wist je dat de meeste slakken zowel mannelijk als vrouwelijk zijn? Tweeslachtig wordt dit genoemd, of hermafrodiet. Bij de paring bevruchten twee slakken elkaar en leggen enkele weken later allebei eitjes in een kuiltje in de grond. 

Wist je dat de meeste slakkenhuizen rechtsom draaien? Soms komt het voor dat een slak door een mutatie een links draaiend huisje heeft. Dan liggen ook alle organen, inclusief het voortplantingsorgaan, andersom, wat het voor de slak onmogelijk maakt om te paren en nakomelingen te krijgen.

Wist je dat je slakken kunt eten? De meest gekweekte slakkensoort in Noord-Europa is de Helix Aspersa Maxima, oftewel de Gros Gris. Een andere bekende eetbare soort is de Wijngaardslak. Die was zo populair dat de soort dreigde uit te sterven. De wijngaardslak is nu een beschermde diersoort.

zondag 19 mei 2019

10 weetjes over glas

Wist je de grondstof van glas voornamelijk zand is? Het wordt gemengd met kalk en soda en verhit tot zo’n 1500 graden. Dan smelt het en kan bijvoorbeeld uitgegoten worden tot glasplaten.

Wist je dat glas in de natuur gevonden wordt in de lava van vulkaanuitbarstingen? Het is zwart en heet obsidiaan.

Wist je dat in de eerste eeuw voor Christus het glasblazen werd uitgevonden? Waarschijnlijk waren de eerste glasblazers Syriërs.

Wist je dat er op de maan ook glas aanwezig is? In de maanstenen die meegenomen zijn door astronauten zijn kleine, glazen kraaltjes te vinden. Het zijn stukjes gesmolten stof en steen, ontstaan bij meteoriet-inslagen.

Wist je dat kristal glas is waar een kleine hoeveelheid lood in zit

Wist je dat in mei 1978 in Den Bosch de allereerste glasbak werd geplaatst?

Wist je dat in Nederland ongeveer 80% van het verpakkingsglas in de glasbak wordt gegooid zodat er nieuw glas van gemaakt kan worden?

Wist je dat in Leerdam in1765 een flessenblazerij neergezet werd? Later werd die overgenomen door de Verenigde Glasfabriek. Tegenwoordig staat de fabriek bekend onder de naam Royal Leerdam Crystal. Vlakbij de fabriek is het Leerdamse glasmuseum.

Wist je dat op het Venetiaanse eiland Murano het wereldberoemde muranoglas wordt gemaakt? In Venetië wordt al vanaf de Romeinse tijd glas geproduceerd. In 1982 werd er officieel het duizendjarige bestaan van de glaskunst van Venetië gevierd.

Wist je dat er een wettelijke norm bestaat over hoeveel daglicht er in een (nieuwe) woning binnen moet komen? De norm heet NEN 2057 en bepaalt hoe berekend moet worden hoeveel ramen er moeten komen en hoe groot die moeten zijn.

12 weetjes over tijgers

Wist je dat elke tijger z’n eigen strepenpatroon heeft - zoals mensen ieder een unieke vingerafdruk hebben? Wist je dat tijgers wel verschil...