11 weetjes over haren

Wist je dat blonde mensen gemiddeld de meeste haren op hun hoofd hebben? Zo’n 150.000. Donkerharigen (bruin/zwart) hebben gemiddeld 100.000 tot 110.000 haren en roodharigen nog wat minder: ongeveer 90.000.

Wist je dat het normaal is om elke dag tussen de 50 en 100 hoofdharen te verliezen?

Wist je dat iedere haar op je hoofd (en op je lijf) groeit vanuit een haarzakje, een follikel. In dat zakje onder je huid zit het levende deel van je haar, de haarwortel.

Wist je dat het pigment dat je haarkleur bepaalt, wordt geproduceerd in het haarzakje onder de huid? Wie van schrik in één dag z’n haarkleur verliest, zal dan ook pas ongeveer twee weken later zichtbaar witte haren hebben. Het is dus niet waar dat je na een hevige schok in één dag grijs/wit kunt worden.

Wist je luizen zich prettig voelen in schone haren? Dat iemand luizen heeft, betekent dus niet dat hij/zij zich niet goed schoonhoudt.

Wist je dat de Haarstichting pruiken maakt voor kankerpatiënten die zelf geen dure pruik kunnen betalen? Het haar waar de pruiken van gemaakt worden, wordt ingezameld, bijvoorbeeld bij kapsalons die korting geven als je je haar wilt doneren. Doneren kan ook door je haar gewoon zelf op te sturen (zie www.haarstichting.nl)

Wist je dat Sikhs nooit hun haar mogen knippen of scheren? Ze dragen hun lange haar in een knot, die onder een tulband verborgen wordt.

Wist je dat vrouwen met hirsutisme haargroei hebben op plaatsen waar meestal alleen bij mannen haar groeit? Bijvoorbeeld borsthaar, baardhaar en haren op de buik.

Wist je dat al in het oude Egypte mensen hun lichaamsbeharing weghaalden? Ontharen wordt van oudsher niet alleen gedaan omdat men een gladde huid mooier vindt, maar ook vanwege de hygiëne.

Wist je dat monniken in de Middeleeuwen hun kruin kaalschoren, waar omheen een randje haar bleef staan? Zo’n geschoren kruin heet een tonsuur. De monnik liet daarmee zien dat hij de ijdelheid van de wereld achter zich liet om zich helemaal te richten op het religieuze leven. In 1972 werd de tonsuur formeel door de katholieke kerk afgeschaft.

Wist je dat de rockmusical Hair een van de populairste voorstellingen aller tijden is? De musical over de zestiger jaren hippie-cultuur in Amerika ging in 1967 op Broadway in première en wordt nog steeds regelmatig opgevoerd.

10 weetjes over het hart

Wist je dat het hart de belangrijkste spier van een mens is? 

Wist je dat een normale hartslag varieert van ongeveer 50 slagen per minuut (in rust) tot 180 slagen per minuut (tijdens zware inspanning)

Wist je dat je hart ongeveer zo groot is als je gebalde vuist?

Wist je dat (top)sporters die jaren intensief trainen een groter hart krijgen dat langzamer klopt? Net als andere spieren, groeit het hart van veel training. Met name de linkerhartkamer wordt wijder en de wand wordt dikker. Zo’n vergroot hart wordt een sporthart genoemd. Het is niet ongezond, maar als je van de ene op de andere dag stopt met sporten, kan dat problemen geven. Beter is het om langzaam af te bouwen.

Wist je dat een ‘gebroken hart’ echt bestaat? Cardioloog Ivo van der Bilt deed er onderzoek naar. Bij plotselinge, hevige emoties kan er een ontsteking aan het hart ontstaan, met dezelfde symptomen als bij een hartaanval. De onderzoeker vermoedt dat dit ‘gebroken hart-syndroom’ ontstaat door een overdosis adrenaline die vanuit de hersenen naar het hart gaat. Anders dan bij een hartaanval, geneest het ‘gebroken hart’ binnen twee weken zonder dat er medicijnen of een behandeling nodig zijn.

Wist je dat een AED (Automatische Externe Defibrillator) een apparaat is waarmee je iemand met een hartstilstand een elektrische schok kunt toedienen? Van zo’n schok kan het hart weer normaal gaan kloppen. Er bestaan verschillende apps waarop je kunt zien waar een AED in je buurt te vinden is.

Wist je dat een hartinfarct bij vrouwen andere klachten veroorzaakt dan bij mannen? Doordat de symptomen bij vrouwen moeilijker herkenbaar zijn, is de afloop bij hen vaker dodelijk, omdat niet direct de goede diagnose gesteld wordt. 

Wist je dat pure, donkere chocolade goed is voor je hart? Dit bleek uit een Duits wetenschappelijk onderzoek waaraan 20.000 proefpersonen deelnamen. De conclusie was dat een dagelijkse portie van 6 gram (!) pure chocolade kan helpen om hartaanvallen en beroerten te voorkomen. Dit is te danken aan de aanwezigheid van flavanolen, die de bloedvaten elastischer maken

Wist je dat de blauwe vinvis het dier is met het grootste hart? In 2015 werd in Canada het hart van een aangespoelde, dode vinvis geprepareerd door wetenschappers van het Royal Ontario Museum. Er waren vier wolwassen personen nodig om het enorme hart uit het karkas te halen. Het hart, dat in het museum bewaard wordt, is ongeveer 1 bij 1,5 meter groot en weegt zo’n 180 kilo. 

Wist je dat een octopus drie harten heeft? Twee van de drie pompen bloed naar de kieuwen, het derde pompt bloed door het lijf van de octopus. 

11 weetjes over voeten

Wist je dat je voet even groot is als de binnenkant van je onderarm?

Wist je dat je opperhuid het dikst is onder je voetzolen (en op je handpalmen)? De (opper)huid is daar gemiddeld zo’n 1,5 mm. dik
.
Wist je dat mensen met diabetes een grotere kans hebben op voetproblemen? Bij iemand met diabetes is vaak de bloedtoevoer naar benen en voeten minder goed omdat door de ziekte bloedvaatjes en zenuwen kunnen beschadigen. De patiënt heeft minder gevoel in de voeten en wondjes worden minder snel opgemerkt en kunnen gaan ontsteken. Ook kan door diabetes de voet vervormen, zodat problemen ontstaan bij het lopen.

Wist je dat in een voet 26 botjes zitten?

Wist je dat de voeten van meisjes eerder stoppen met groeien dan die van jongens? Meisjesvoeten zijn rond het twaalfde jaar klaar met groeien; bij jongens is dat een paar jaar later.

Wist je dat bij veel vrouwen na een zwangerschap (met name de éérste) de voeten wat groter zijn geworden?  In een Amerikaans onderzoek werden van 49 vrouwen tijdens en na de zwangerschap de voeten gemeten. Bij meer dan 60% van de vrouwen waren de voeten 0,2 tot 1 cm. gegroeid. 

Wist je dat de nagels van je tenen veel langzamer groeien dan die van je vingers. Ze zijn dan ook dubbel zo dik.

Wist je dat veel vrouwen na hun vijftigste last krijgen van hallux abducto valgus oftewel ‘scheefstand grote teen’? Hierbij gaat de grote teen naar binnen staan, waardoor aan de buitenkant een knobbel ontstaat. Een mogelijke oorzaak van hallux abducto valgus is het lopen op hoge hakken.

Wist je dat er in Nederland zeker 20 blotevoetenpaden zijn? Het zijn speciale wandelpaden die bedoeld zijn om op blote voeten over te wandelen. Je loopt over verschillende soorten ondergrond die steeds een ander gevoel geven: gras, zand, steen, houtsnippers etc. Sommige blotevoetenpaden hebben extra uitdagingen als klimparcoursen of modderplassen. 
  
Wist je dat in China bijzonder kleine voetjes lange tijd gezien werden als schoonheidsideaal voor vrouwen? Tot ongeveer 1900 werden van veel meisjes de voeten rond hun vijfde jaar ingebonden. De tenen werden gebroken en strak onder de voet gebonden zodat het voetje klein bleef en een puntige ‘lotusvorm’ kreeg. De ingebonden voeten werden lotusvoetjes genoemd. Het lopen erop was zeer pijnlijk en meisjes met lotusvoetjes waren voor het leven gehandicapt.

Wist je dat in 2003 de heer Teunis T. door de Hoge Raad veroordeeld werd voor lokaalvredebreuk vanwege zijn stinkende voeten? De Rotterdammer kreeg in 2001 een toegangsverbod tot een bibliotheek, waar hij andere bezoekers tot last was; hij trok steeds zijn schoenen uit en verspreidde een penetrante zweetgeur. T. vocht het verbod aan tot aan de Hoge Raad, maar kreeg ongelijk. Er werd hem een voorwaardelijke boete opgelegd van 250 euro.

10 weetjes over handen

Wist je dat het op 15 oktober de Internationale Dag van het Handen Wassen is? Het klinkt als een grap, maar de dag is heel serieus. De Global Handwashing Day is door de Wereldgezondheidsorganisatie ingesteld om onder de aandacht te brengen hoe belangrijk het is om goed je handen te wassen. Dat kan namelijk voorkomen dat ziekten zich verspreiden en daarmee de levensverwachting van mensen – vooral in ontwikkelingslanden – vergroten. 

Wist je dat je in elke hand 27 botjes hebt? 

Wist je dat sommige mensen aan één of aan allebei de handen meer dan vijf vingers hebben? Dit heet polydactylie. Het kan uiteenlopen van een klein aangroeisel aan één van de vingers tot een paar complete extra vingers aan een hand. (Polydactylie kan ook aan de voeten voorkomen)

Wist je dat de vroegst bekende afbeelding van een handdruk uit het jaar 845 voor Christus komt? Het is een afbeelding op een mozaïek in Nimrud, een stad in het huidige Irak. Het mozaïek laat zien hoe de Assyrische koning en de Babylonische koning elkaar de hand schudden.

Wist je dat de naam van de stad Antwerpen volgens een bekende legende komt van “Hand werpen”? Het verhaal is, dat in een burcht in de stad aan de Schelde de reus Druon Antigoon tol eiste van iedere voorbijganger. Wie niet wilde betalen, werd een hand afgehakt en die hand werd in de Schelde geworpen. De Romeinse soldaat Silvius Brabo doodde de reus, hakte diens hand af en gooide die in de rivier. 

Wist je dat in zowel de Joodse als in de Moslimcultuur de Hamsa Hand een symbool is voor geluk. Een amulet in de vorm van een gestileerde hand met aan beide kanten een duim. Hamsa staat voor het getal vijf. De hand wordt in de moslimgemeenschap ook wel Hand van Fatima genoemd (Fatima is de favoriete dochter van de profeet). In de Joodse gemeenschap heet het de Hand van Miriam. 

Wist je dat de Russische componist en pianist Sergej Rachmaninov buitengewoon grote handen had? Hij kon met een hand op de piano anderhalve octaaf overspannen. De stukken die hij schreef zijn dan ook erg lastig (zo niet onmogelijk) te spelen voor pianisten met kleine handen.
   
Wist je dat chiromantie oftewel handlijnkunde de kunst is om door naar de lijnen in een hand te kijken, iemands toekomst te voorspellen? Chiromantie is eeuwen oud. Het komt al voor in verschillende oude culturen in India, Egypte en China. In de 16e eeuw werd het door de paus verboden, maar tegenwoordig wordt het weer (of nog steeds) over de hele wereld beoefend.

Wist je dat mensen als het buiten koud wordt, last kunnen krijgen van winterhanden of wintertenen? De officiële naam hiervan is perniones. Wie last heeft van perniones, kan na een wandeling in de koude buitenlucht jeuk of pijn krijgen in de vingers of tenen. Ook kunnen er roodblauwe plekken ontstaan. Vrouwen hebben vaker dan mannen winterhanden of -tenen. De verschijnselen zijn (meestal) ongevaarlijk en gaan vanzelf over.

Wist je dat mensen die doofblind zijn, gebruik maken van ‘vierhandengebaren’. Daarbij houden de doofblinde en degene met wie hij/zij communiceert elkaars handen vast, zodat de handgebaren op de tast uitgewisseld kunnen worden.