12 weetjes over spechten

Wist je dat er in Nederland zes soorten spechten leven? De grote, de middelste en de kleine bonte specht, de zwarte specht, de groene specht en de draaihals.

Wist je dat een specht om drie redenen met z’n snavel op een boomstam hamert?
-om z’n territorium af te bakenen
-om een nestholte uit te hakken
-om insecten te vinden onder de boomschors.

Wist je dat er veel onderzoek is gedaan naar de schedels van spechten? Wetenschappers wilden weten hoe het komt dat hun hersenen niet beschadigen van al het getimmer op bomen.

Wist je dat de meest voorkomende soort specht in Nederland de grote bonte specht is? Hij komt voor in bossen en parken, maar ook wel in tuinen met bomen.

Wist je dat de grote bonte specht dennenappels in een spleet of gat in een boomstam klemt om er de zaden uit te pikken? Zo’n plek, waar dan een berg losse schubben onder ontstaat, heet een spechtensmidse.

Wist je dat spechten een lange tong hebben die een beetje kleeft? Daarmee kunnen ze bijvoorbeeld mieren uit boomholtes of uit een mierennest halen.

Wist je dat de tenen van een specht tegenover elkaar staan? De twee middelste staan naar voren en de tenen aan de buitenkant staan naar achteren. Je noemt dit zygodactylische poten. Hierdoor heeft de vogel meer grip en kan makkelijk klimmen.

Wist je dat de stijve staartveren van spechten steun en balans geven als ze recht omhoog klimmen of tegen een boomstam of een ander verticaal oppervlak zitten.
 
Wist je dat een specht in het voorjaar graag drinkt van het sap dat vlak onder de bast van een boom zit? Ze hakken kleine gaatjes in de bast om het te kunnen drinken.

Wist je dat de grote bonte specht soms eieren of kuikens van andere vogels uit hun nest roven om op te eten?

Wist je dat oude spechtenholen dankbaar gebruikt worden door vleermuizen en boommarters?

Wist je dat Woody Woodpecker een Amerikaans tekenfilmfiguur is (bedacht in 1940)? Woodpecker betekent specht en de tekenfilmspecht Woody is vooral beroemd vanwege zijn grappige, ritmische lach.

15 weetjes over bijen

Wist je dat er wereldwijd 20.000 bijensoorten bekend zijn?

Wist je dat alle bijen vegetariërs zijn? Zie je een insect met een prooi dan is dat dus nooit een bij.

Wist je dat honingbijen in grote volken bij elkaar leven? De koningin, groter dan alle andere bijen, legt alle eitjes waar het volk uit voortkomt. Andere soorten bijen, solitaire bijen, leven niet in groepen, maar alleen. Zij hebben ook geen koningin.

Wist je dat honingbijen elkaar kunnen vertellen waar voedsel te vinden is door op een bepaalde manier een dansje te doen? Ze geven daarmee niet alleen de richting aan maar ook hoeveel voedsel er is en op welke afstand.

Wist je dat de meeste bijensoorten in Nederland solitaire bijen zijn, variërend in grootte van een paar millimeter tot ongeveer anderhalve centimeter.

Wist je dat er in Nederland ongeveer 350 verschillende soorten bijen rondvliegen?
 
Wist je dat sinds 2018 in Nederland elk jaar in april de Nationale Bijentelling wordt gehouden? Iedereen kan meedoen en een half uurtje bijen tellen in je tuin of op je balkon. De gegevens kunnen helpen de bijen beter te beschermen.
.
Wist je dat bijen altijd vier vleugels hebben? Vaak zie je dat niet duidelijk omdat de voorste en achterste vleugels over elkaar heen kunnen liggen.

Wist je dat de meeste bijensoorten in Nederland (70%) nestelen in de grond? 15% zoekt gangetjes of holle stengels om hun eitjes in te leggen.

Wist je dat er koekoeksbijen bestaan die hun eitjes in het nest van een andere soort leggen?

Wist je dat bijen in bloemen nectar en stuifmeel verzamelen? Ze brengen het als voedsel naar de larven in hun nest. 

Wist je dat bijen alleen steken als ze direct aangevallen worden (dus ook als ze bijvoorbeeld klem komen te zitten tussen jou en je stoel)? Na het steken verliest de bij haar angel en gaat ze dood.

Wist je dat alleen vrouwelijke bijen een angel hebben? De angel is namelijk ontstaan uit de (ei)legbuis. Mannetjesbijen leven maar heel kort, dus zul je meestal bijen mét een angel tegenkomen.

Wist je dat de mannetjes van een bijenvolk (darren) alleen van nut zijn voor het paren? Na de paringstijd, in de zomer, worden ze weggejaagd uit de korf om buiten te sterven. Dit wordt de darrenslacht genoemd.

Wist je dat wildlife filmmaker Martin Dohrn een documentaire maakte over de bijen in zijn eigen tuin? “My garden of a thousand bees”. Omdat hij in coronatijd niet kon reizen, zocht hij zijn onderwerp in zijn stadstuin in Bristol. Hij vond er wel 60 soorten bijen.  

12 weetjes over tijgers

Wist je dat elke tijger z’n eigen strepenpatroon heeft - zoals mensen ieder een unieke vingerafdruk hebben?

Wist je dat tijgers wel verschillen, maar dat alle ondersoorten met elkaar kunnen paren en jongen kunnen krijgen?

Wist je dat er nog zes ondersoorten over zijn van de tijger? Er waren er negen, maar de Balinese, de Javaanse en de Kaspische tijger zijn (zeer waarschijnlijk) in de twintigste eeuw uitgestorven.

Wist je dat tijgers prima kilometers ver kunnen zwemmen?

Wist je dat de oren van tijgers donker zijn met aan de achterkant van ieder oor een ronde, witte plek? Zo lijkt het alsof hij een extra paar ogen heeft..

Wist je dat alle ondersoorten van de tijger bedreigde diersoorten zijn? Doordat mensen de bossen kappen en het leefgebied van de tijgers volbouwen, blijft er te weinig ruimte over om genoeg prooien te vangen.

Wist je dat tijgers net als mensen een ronde pupil hebben en geen smalle spleetjes, zoals je ziet bij huiskatten?

Wist je dat leeuwen en tijgers samen jongen kunnen krijgen? Als een mannetjesleeuw samen met een vrouwtjestijger een jong krijgt, heet dat een lijger. Is het een leeuwin die met een tijger een jong krijgt, dan heet dat een teeuw. Dit soort kruisingen komen trouwens niet in de natuur voor, maar alleen in dierentuinen.

Wist je dat in een aantal Aziatische landen medicijnen gemaakt worden van lichaamsdelen van tijgers. Mensen geloven dat bijvoorbeeld de botten, de nagels en de snorharen van de tijger een geneeskrachtige werking hebben. Daar is dan ook veel geld mee te verdienen.

Wist je dat een tijger een heel buigbare rug heeft. Hierdoor kan het dier zijn achterpoten langs de voorpoten ver naar voren zetten en enorm hard rennen. De tijger kan zich zo ook goed afzetten en sprongen maken van zo’n zes meter.

Wist je dat de oudste en de meeste tijgerfossielen in China zijn gevonden? Daarom wordt aangenomen dat daar zo’n twee miljoen jaar geleden de eerste tijgers voorkwamen. 

Wist je dat 2022 volgens de Chinese dierenriem het jaar van de Tijger was? De dierenriem bestaat uit 12 dieren; vergelijkbaar met onze 12 sterrenbeelden, maar die wisselen elke maand en de Chinese dieren wisselen per jaar. 2024 is het jaar van de Draak.

12 weetjes over konijnen

Wist je dat een vrouwtjeskonijn jaarlijks vier tot zes keer jongen kan krijgen? En dat zijn er per keer gemiddeld vijf.

Wist je dat van al die konijnenjonkies zo’n 75% al binnen drie maanden doodgaat?

Wist je dat een jong konijn een lamprei genoemd wordt? Een vrouwtjeskonijn heet een voedster en een mannetje een rammelaar.

Wist je dat een mannetjeskonijn aan de keutels van een vrouwtje kan ruiken of ze in een vruchtbare periode is?

Wist je dat een konijn wel knaagt, maar niet bij de knaagdieren hoort? Konijnen en hazen vormen een aparte groep: de haasachtigen. Deze hebben achter de bovenste snijtanden extra stifttanden.

Wist je dat bij konijnen de tanden en kiezen altijd door blijven groeien? Ze groeien per maand ongeveer een centimeter, maar door het knagen slijten ze (als alles goed gaat) net genoeg af.

Wist je dat de Vlaamse Reus het grootste konijnenras is? Vlaamse reuzen wegen meestal tussen de 6 en 8 kilo, maar exemplaren van 10 kilo komen ook regelmatig voor. 

Wist je dat konijnen soms hun eigen keutels eten? Dit zijn dan altijd de speciale blindedarmkeutels. Die zijn zachter dan de normale harde keuteltjes en er zitten nog waardevolle voedingsstoffen in.

Wist je dat wilde konijnen geweldige gravers zijn, ze kunnen tunnelsystemen graven die wel zo groot zijn als een tennisveld en tot drie meter diep gaan.

Wist je dat konijnen hun oren elk een kant op kunnen draaien? Zo kunnen ze goed horen of er in de omgeving gevaar dreigt.

Wist je dat konijnen het liefst in groepen leven? Wilde konijnen leven in kolonies van soms wel 20 volwassen dieren met hun jongen.

Wist je dat een konijn, net als een kat, zichzelf schoon houdt? Als je een konijn als huisdier hebt, hoef je het niet in bad te doen.

11 weetjes over papier

Wist je dat er sinds 2021 een tekort aan papier is? Dat komt o.a. omdat er veel online gewinkeld wordt, zodat er in plaats van papier meer kartonnen dozen gefabriceerd worden.
 
Wist je dat het woord papier afkomstig is van de Cyperus papyrus, een grassoort die in Egypte groeit aan de oever van de Nijl. In de oudheid werd het eerste papier gemaakt van de platgeslagen stengels van dit riet. Ze werden gevlochten, gedroogd en dan gladgeschuurd, waarna je erop kon schrijven.

Wist je dat in Europa vroeger geschreven werd op perkament? Dit was een kostbaar, stevig materiaal, dat gemaakt werd van dierenhuiden. Het kan eeuwen bewaard blijven en er zijn dan ook nog steeds boeken van perkament te bewonderen in musea.

Wist je dat je een vel papier niet vaker dan 7 keer kunt dubbelvouwen? Probeer het maar eens. Nou ja, het kan misschien wel vaker, maar niet zonder speciale hulpmiddelen. Zo nam het team van Mythbusters een stuk papier zo groot als een voetbalveld om te bewijzen dat het vaker dan 7 keer gevouwen kon worden. Met veel mankracht en de hulp van een wals vouwden ze het enorme vel 11 keer!

Wist je dat de lengte van een rol wc-papier niet altijd hetzelfde is? De langste is bijna 28 meter en de kortste maar iets langer dan 16 meter. Nederlanders gebruiken gemiddeld 8,5 velletje per keer. Dat betekent dat we met z’n allen per dag grofweg 22.000 kilometer wc-papier gebruiken.

Wist je dat de houtvezels van tropisch hout sterk en stug zijn. Niet zacht genoeg voor de productie van papier. Tropisch hout wordt dan ook niet voor gebruikt om papier van te maken.

Wist je dat er verschillende reeksen zijn van papierformaten. Het meest gebruikt is de A reeks, waarvan we vooral het A-viertje kennen. Het grootste formaat van de A reeks is A0. Dat is 84,1 cm. Breed en 118,9 cm. Lang. De oppervlakte van zo’n vel papier is precies een vierkante meter. Elk volgende formaat is de helft van het vorige. Dus A1 is zo groot als een dubbelgevouwen A0. A2 is een dubbelgevouwen A1 enz. Het kleinste formaat is A10.  Behalve de A reeks is er ook een B reeks.

Wist je dat van één boom ongeveer 60.000 vellen A4 kunnen worden gemaakt? Een boom levert gemiddeld ongeveer 300 kilo papier. Dat zijn 120 pakken A4 van elk 500 vellen.

Wist je dat papiergeld helemaal niet van papier gemaakt is? Bankbiljetten hebben als grondstof voornamelijk katoen. Zo zijn ze moeilijker na te maken en vallen ze ook niet snel uit elkaar als ze per ongeluk nat worden in de was of in een flinke regenbui.

Wist je dat “origami” het Japanse woord is voor papiervouwen? Het vouwen van papieren figuren is een kunst die al lang geleden in Japan ontstond. Oorspronkelijk werden vooral rituele figuren gevouwen in tempels en in kloosters. Die werden dan neergelegd of opgehangen op religieuze feestdagen. Tegenwoordig is origami in de hele wereld bekend en vind je op youtube instructiefilmpjes over het vouwen van allerlei figuren.

Wist je dat in Rijswijk tweejaarlijks de Papier Biënnale plaatsvindt? Het is een internationale tentoonstelling van hedendaagse beeldende kunst waarin papier als materiaal de hoofdrol speelt. In 2024 is de Papier Biënnale gepland van 23 juni t/m 17 november. Het thema is Animal Fark; 'All animals are equal but some are more equal than others'.

9 weetjes over schoenen

Wist je dat je beter ’s middags schoenen kunt kopen dan ’s morgens vroeg? In de loop van de dag worden je voeten wat groter door het staan en lopen. Als je in de ochtend schoenen past, heb je dus iets meer kans dat je ze net iets te klein koopt.

Wist je dat de oudste schoen ter wereld gevonden is in de Amerikaanse staat Missouri? Het is een schoen gemaakt van plantendelen van artemisia tridentata (alsem) en de ouderdom wordt geschat tussen de 7500 en 10.000 jaar.

Wist je dat in een grot in Armenië de oudste schoen van leer werd ontdekt in 2008? De schoen van koeienhuid komt uit 35.00 v. Chr. en is dus 5500 jaar oud.

Wist je dat schoenen met hakken in eerste instantie bestemd waren voor mannen? Dat was namelijk handig bij het paardrijden. Bovendien leken mannen groter met hakken van soms meer dan 5 cm. Al gauw werd het dragen van hakken een symbool van aristocratie.

Wist je dat sneakers hun naam te danken hebben aan de rubberen zolen waar je geluidloos op kunt lopen? De letterlijke betekenis van sneakers is ‘sluipers’.

Wist je dat de man met de grootste voeten ter wereld de Venezolaan Jeison Rodriguez Hernandez is? Hij heeft maat 68 en koopt zijn schoenen in het Nederlandse Zutphen, bij een schoenwinkel die gespecialiseerd is in grote maten.

Wist je dat pas sinds de 19e eeuw linker- en rechterschoenen verschillend zijn? Voor die tijd waren de schoenen hetzelfde en maakte het dus niet uit welke schoen je aan welke voet droeg.

Wist je dat de Surinaamse uitvinder Jan Ernst Matzeliger de uitvinder is van de schoenzwikmachine? Met deze machine kunnen de bovenschoen en schoenzool aan elkaar vastgemaakt worden. Tot de uitvinding van Matzeliger in 1883 moest dat met de hand gebeuren. Met de komst van de machine werden schoenen een stuk betaalbaarder.

Wist je dat de laarzen van Neil Armstrong waarmee hij zijn beroemde stappen op de maan maakte nog steeds op de maan zijn? Hij liet ze achter om te besparen op gewicht, zodat er maanstenen mee terug konden in de raket.

15 weetjes over zout

Wist je dat Nederland een van de grootste zoutproducenten ter wereld is? In Europa produceert alleen Duitsland meer zout.    

Wist je dat keukenzout een mengsel is van 4 delen natrium en 6 delen chloride? De scheikundige naam is dan ook natriumchloride (NaCl)
   
Wist je dat vrijwel al het zout dat in Nederland gewonnen wordt uit Twente en Noordoost-Groningen komt? (En een beetje uit Friesland)

Wist je dat zout gebruikt wordt als conserveringsmiddel? Als je voedsel, bijvoorbeeld vlees, met zout inwrijft, drogen de bacteriën uit en kan het lange tijd bewaard blijven.

Wist je dat je door een klein beetje zout toe te voegen de zoete smaak van iets zoets kunt versterken? Zo smaken aardbeien met een pietsie zout extra zoet!

Wist je dat Romeinse soldaten vaak betaald werden in zout? In die tijd een kostbaar goedje, ook wel ‘het witte goud’ genoemd. Het woord salaris komt van het Latijnse salarium, dat zoutrantsoen betekent.

Wist je dat aan het meeste keukenzout in Nederland jodium wordt toegevoegd? Met ons dagelijkse voedsel krijgen we niet genoeg jodium binnen, terwijl mensen dat wel nodig hebben om de schildklier goed te laten functioneren.

Wist je dat zout op drie manieren gewonnen kan worden?
-Het kan uit de bodem gehaald worden door het uit te kappen in zoutmijnen
-Je kunt het (uit diepere lagen) op pompen met behulp van water.
-of je kunt zeewater in lage bakken laten verdampen zodat het zeezout achterblijft.

Wist je dat in 2017 vlak bij Winschoten vier lichte aardbevingen werden gemeten? In eerste instantie werd de schuld daarvan gegeven aan de gaswinning, maar bij nader onderzoek bleek dat ze waarschijnlijk veroorzaakt werden door zoutwinning.

Wist je dat in het water van de dode zee ruim 33 procent zout zit? Een mens kan in dat zoute water makkelijk blijven drijven.

Wist je dat er twee meren zijn die nog zouter zijn dan de dode zee? Het Assalmeer in Djiouti en het Don Juan meer op Antarctica.

Wist je dat in Bolivia een van de grootste zoutvlakte ter wereld ligt: El Salar de Uyuni. Het is een plek die  veel toeristen tijdens een rondreis door Bolivia bezoeken.

Wist je dat in zoete drop meer zout zit dan in zoute drop? Door meer suiker toe te voegen wordt de smaak toch zoet.

Wist je dat je heel eenvoudig zelf zoutdeeg kunt maken van 1 deel zout, 3 delen bloem, 1 deel water en een beetje olie? (Je kunt het als klei bewerken en dan laten drogen)

Wist je dat er planten zijn die goed kunnen groeien in een bodem waar zout in zit? Ze worden zoutplanten of halofyten genoemd.

10 Wilde weetjes

Wist je dat in Oostenrijk het Kaisergebergte ligt met als beroemdste bergtop de Wilder Kaiser? Sinds de tweede helft van de 19e eeuw is de berg regelmatig door toeristen beklommen en zo ‘getemd’, al blijft ie naast zijn broer de Zahme (tamme) Kaiser nog steeds de wildste.

Wist je dat er een perenras is dat Gieser Wildeman heet? Het zijn kleine, harde stoofperen die genoemd zijn naar kweker Gijsbert (oftewel Gies) Wildeman, die de peer ontdekte. De Gieser Wildeman is een zoete stoofpeer die bij het koken helderrood kleurt.

Wist je dat bij het helen van een wond soms ‘wild vlees’ gevormd wordt? Dan komt het litteken als een dikke knobbel of rand bovenop de huid bij de wond te liggen. Wild vlees heet officieel keloïd en het gaat niet vanzelf weg. De oorzaak ervan is niet bekend.

Wist je dat veel wilde bloemen en planten eetbaar zijn? Madeliefjes, paardenbloemen, viooltjes, vergeet-mij-nietjes, je kunt ze allemaal verwerken in salades en het is nog gezond ook.

Wist je dat de Stichting Wilde Ganzen geld inzamelt voor projecten die armoede bestrijden? Ze steunen en controleren particuliere projecten in binnen- en buitenland. De Wilde Ganzen bestaan al sinds 1957.

Wist je dat wilde kastanjes, in tegenstelling tot de tamme, niet eetbaar zijn? De wilde kastanje, of paardenkastanje, is te bitter om te eten. Tenminste voor mensen. Sommige dieren, zoals herten of schapen, eten ze wél.

Wist je dat wilde rijst wel zo genoemd wordt, maar eigenlijk geen rijst is? Wilde rijst bestaat uit de zaden van verschillende grassen, die in het wild groeien in het grensgebied tussen Canada en de VS. Traditioneel werd het door indianen met kano’s geoogst.

Wist je dat in Noorwegen, Zweden en Finland het Allemansrecht geldt? Het betekent dat je er mag wildkamperen in de vrije natuur (wat in veel andere Europese landen niet mag) Je moet je wel aan deze regels houden:
Ruim je rommel zelf op  
Zet je tent níet op op privéterrein of een parkeerplaats
Niet in de openlucht slapen
Blijf minstens 150 meter afstand van huizen of andere gebouwen
Niet langer dan twee nachten op dezelfde plek kamperen.

Wist je dat in 2014 de film Wild uitkwam. In de film speelt actrice Reese Witherspoon de ongelukkige jonge vrouw Cheryl. Die besluit plotseling om in haar eentje een wandeltocht te make over de Pacific Crest Trail, meer dan 1600 kilometer dwars door wilde, bergachtige gebieden in Amerika. Reese Witherspoon kreeg voor haar rol een Oscar-nominatie

Wist je dat wilde zwijnen in 1826 officieel uitgestorven waren in Nederland? Nu zijn er weer duizenden. Voor een deel omdat de koninklijke familie ze weer importeerde, deels ook omdat ze spontaan vanuit België en Duitsland de grens over kwamen.  

10 weetjes over kerst in andere landen

Wist je dat in Zweden op eerste kerstdag heel veel mensen naar Donald Duck kijken? Kalle Anka, heet de eend in het Zweeds en traditiegetrouw is er ieder jaar van 15.00 tot 16.00 een uitzending met kerstfragmenten uit Donald Duck films.

Wist je dat in IJsland in de twee weken voor kerst (van 11 t/m 23 december) dertien kerstmannen, de Jólasveinar, een voor een uit de bergen komen. Lieve kinderen krijgen cadeaus van deze ‘Joelmannen’, en wie stout was krijgt een aardappel. Elke dag komt er een andere Joelman en ieder heeft zijn eigen rare streken.
 
Wist je dat je in Canada post kunt sturen naar de Kerstman? Hij heeft daar een eigen postcode, nl. Santa Claus, North Pole, HOH OHO Canada. Canadese kinderen die Santa een brief sturen, krijgen ook echt antwoord, als ze tenminste hun brief vóór 16 december versturen.  

Wist je dat Tsjechië traditioneel met kerstmis karpers worden gegeten?  In de week voor Kerst kun je overal levende karpers kopen. “Veel Tsjechen kopen levende vissen. Sommigen laten ze dan één of twee dagen in hun badkuip rondzwemmen voordat ze ze bij het kerstdiner eten.

Wist je dat in de Spaanse streek Catalonië traditioneel een poepende herder zit achter de kerststal? De Caganer (de poeper) zou geluk brengen en het figuurtje met blote billen is al sinds de 18e eeuw een onderdeel van de Catalaanse kerststal. Tegenwoordig kun je Caganer-figuurtjes vinden met het hoofd van allerlei bekende mensen uit de politiek, de sport of de media.

Wist je dat in Australië Kerstmis in de zomervakantie valt? Aan de andere kant van de wereld is het met kerst zonnig zomerweer. Veel mensen gaan naar buiten om te barbecueën. Er worden in Australië wel, net als bij ons, kerstbomen neergezet en cadeautjes gegeven.

Wist je dat in Griekenland op kerstavond kinderen langs de deuren gaan om overal te zingen. De kerst- en nieuwjaarsliedjes die ze zingen worden Kalanda genoemd.

Wist je dat in het Peruaanse dorp Santo Tomás de traditie bestaat om met kerst te vechten? Ieder jaar met kerst wordt in Santo Tomás het Takanakuy vechtfestival gehouden. Dorpelingen vechten dan letterlijk hun ruzies uit door één tegen één met elkaar op de vuist te gaan. Ondanks de gevechten is het een vrolijk festival, met muziek, dans en veel drank.

Wist je dat in Engeland aan het eind van het kerstdiner bij veel families Christmas Pudding wordt gegeten? Iedere kok in Engeland heeft z’n eigen recept voor de pudding, maar volgens de traditie moeten er 13 ingrediënten in. Die zijn symbolisch voor Jezus en de 12 discipelen. Het maken van dit traditionele toetje begint vaak al eind november, dan heeft de Christmas Pudding een maand tijd om goed op smaak te komen.

Wist je dat zelfs in de ruimte wel eens kerstliedjes te horen zijn? In elk geval was dat zo in december 1965. Toen zongen de astronauten Tom Stafford en Wally Schirra ‘Jingle Bells’ voor de mensen van Mission Control.

10 weetjes over rijst

Wist je dat rijst een graansoort is en dat het (net als andere granen) tot de familie van de grassen behoort? Wat we ervan eten zijn de zaden van het gras.

Wist je dat er duizenden soorten rijst bestaan?

Wist je dat rijst oorspronkelijk afkomstig is uit Azië? Al 10.000 jaar geleden verbouwden mensen in China rijst. Wetenschappers vonden sporen van zulke oude gecultiveerde rijst bij de Chinese rivier de Jangtse.

Wist je dat de belangrijkste landen voor de rijstproductie China, India en Indonesië zijn?  87% van alle rijst wordt verbouwd in Azië

Wist je dat het een (bijna) wereldwijde traditie is om op een bruiloft rijstkorrels over het bruidspaar te gooien. Het is een symbool van voedsel in overvloed dat het paar wordt toegewenst. En ook een symbool van vruchtbaarheid. In veel gemeenten in Nederland is het rijstgooien trouwens niet toegestaan.

Wist je dat warmtekussentjes, gevuld met ongekookte rijst, een manier zijn om bijvoorbeeld hoofdpijn of pijn in de onderrug te verlichten? Je legt het kussentje eerst in de magnetron en daarna vijftien tot twintig minuten op de pijnlijke plek.

Wist je dat het cement waarmee de Chinese muur gebouwd is, bestond uit een mix van kalk en kleverige rijst? De kleefstof amylopectine uit de rijst maakte het cement extra compact, stevig en elastisch.

Wist je dat je je volgens een oude mythe dwars door een rijstebrijberg heen moet eten om in Luilekkerland, het land van overvloedig eten en drinken, te komen?

Wist je dat de Indische rijsttafel (sinds 2015) officieel Nederlands cultureel immaterieel erfgoed is? Het stamt uit het koloniale tijdperk. Vooral rijke Nederlanders zetten in toenmalig Nederlands-Indië graag zoveel mogelijk verschillende gerechten op tafel. Als statussymbool. De Indo’s zelf aten veel eenvoudiger.

Wist je dat in rijst van nature een klein beetje arseen zit? Arseen is een zwaar metaal dat giftig is voor de mens. Sinds januari 2016 zijn er in Europa strenge limieten vastgesteld voor de hoeveelheid arseen in rijst(producten). Producten met teveel arseen mogen niet verkocht worden.

12 weetjes over vogelnesten

Wist je dat een horst het nest van een roofvogel is?

Wist je dat een winterkoninkje meerdere nesten bouwt, waaruit zijn vrouwtje het meest geschikte kan kiezen? De nesten zijn bolvormig en vooral bekleed met mos. 

Wist je dat een kievitsnest bestaat uit een ondiep kuiltje met wat gras in het weiland? Om te voorkomen dat boeren de nesten met hun machines vernielen, worden er vaak door vrijwilligers markeringen bij gezet. 

Wist je dat niet zomaar elke vogel in elke nestkast trekt? Afhankelijk van de doorsnede van het vlieggat is een nestkastje geschikt voor een bepaalde vogelsoort. Voor een koolmees of pimpelmees is dat bijvoorbeeld tussen 25 en 27 mm., voor mussensoorten zo’n 34 mm en wil je spreeuwen in je nestkastje, dan moet de opening een diameter van 45 tot 60 mm. hebben. 

Wist je dat er ook vogels zijn die geen gebruik maken van nestkasten? Bijvoorbeeld merels, zanglijsters, roodborstjes en vinken. Zij bouwen liever hun nest in een heg of struik.

Wist je dat huiszwaluwen hun nest hoog tegen de muur van (bijvoorbeeld) een gebouw metselen met stukjes modder, speeksel en strootjes?

Wist je dat de prieelvogel (uit Nieuw-Guinea en Australië) een bijzonder nest bouwt? De mannetjes verzamelen kleurige spulletjes om het nest, het prieel, te versieren. Bijvoorbeeld bessen, bloemen of het glanzende schild van torren. Hoe kleuriger het prieel, hoe groter de kans dat er een vrouwtje gelokt wordt. 

Wit je dat kolibries graag hun nest bouwen in bomen waar bovenin een haviksnest zit? De havik schrikt vijanden van de kolibrie af, terwijl het vogeltje zelf te klein is om voor de havik een interessante prooi te zijn. 

Wist je dat een koekoek een broedparasiet is? De vrouwtjeskoekoek legt een ei in het nest van een andere vogelsoort. Na het uitkomen, werkt het koekoeksjong de andere jonge vogels uit het nest en blijven de pleegouders voedsel aandragen tot de (veel grotere) koekoek voor zichzelf kan zorgen.

Wist je dat jonge vogels te verdelen zijn in nestblijvers en nestvlieders? Nestblijvers zijn hulpeloze, kale kuikentjes die een tijd lang door de ouders verzorgd moeten worden. Nestvlieders komen uit het ei met (dons) veren, open oogjes en sterk genoeg om het nest (bijna) meteen te verlaten. 

Wist je dat voor vogelnestjessoep de nesten gebruikt worden van een bepaald soort zwaluwen uit Zuid-Oost Azië? De nestjes worden gemaakt van gestold speeksel van de zwaluw en zouden medicinale eigenschappen hebben.

Wist je het Nationale Stadion van Peking “Het Vogelnest” heet? Het is gebouwd als hoofdstadion voor de Olympische Zomerspelen van 2008.