10 weetjes over knopen

Wist je dat knopen om kleding mee vast te maken (of te versieren) al duizenden jaren bestaan? De oudste exemplaren die gevonden zijn, dateren van 1600 voor Christus

Wist je dat “van de blauwe knoop zijn” betekent dat iemand geen alcohol drinkt of zelfs tegen het gebruik van alcohol is? De blauwe knoop uit de uitdrukking was eigenlijk een insigne. Eind 19e, begin 20e eeuw werd zo’n blauwe herkenningsteken gedragen door leden van verenigingen die zich inzetten om drankmisbruik tegen te gaan

Wist je dat er tientallen verschillende manieren zijn om een stropdas te knopen? (Twee wiskundigen berekenden zelfs dat er 177.000 mogelijkheden voor zijn). Veel van de stropdasknopen hebben hun eigen naam, zoals de Orïentaalse knoop (de eenvoudigste om te knopen), de Eldredge-knoop (een van de moeilijkste) en de Windsor-knoop (geschikt voor een bruidegom)

Wist je dat de uitdrukking “de knoop doorhakken” afkomstig is uit een verhaal over Alexander de Grote? Deze kreeg het niet voor elkaar om een ingewikkelde knoop los te krijgen waarmee een wagen in de stad Gordium was vastgebonden. Hij hakte toen met zijn zwaard de knoop door. Wie de Gordiaanse knoop loskreeg zou volgens de legende heerser van de wereld worden. Alexander de Grote kwam een heel eind in dat streven.

Wist je dat bij een vrouwenbloes de knoopjes links zitten en bij een mannenoverhemd rechts? Een mogelijke verklaring is dat hooggeplaatste vrouwen vroeger werden aangekleed, terwijl heren altijd zichzelf aankleedden. Voor de kleedster zitten de knoopjes van de aan te kleden dame rechts, wat net iets makkelijker schijnt te zijn om dicht te maken.

Wist je dat een rattenkoning een groepje zwarte ratten is waarvan de staarten met een onontwarbare knoop aan elkaar vast zitten? De dieren kunnen geen kant op en verhongeren. In het Museum Mauritianum en Altenburg (Duitsland) is een geconserveerde rattenkoning te zien van 32 ratten.

Wist je dat de Inca’s een rekensysteem hadden dat bestond uit touwen met knopen erin? Deze worden quipus genoemd. Een quipu kan klein zijn, een handvol touwen, maar het kan ook bestaan uit honderden of zelfs duizenden touwen. Door op een bepaalde manier knopen in de touwen te leggen, werden cijfermatige gegevens vastgelegd.

Wist je dat de vaarsnelheid van een boot wordt weergegeven in knopen? Oorspronkelijk werd de snelheid letterlijk gemeten door middel van een touw met knopen. Zo’n touw, met ongeveer op elke 15 meter een knoop, werd met een gewicht eraan overboord gegooid. Dan werd gekeken hoeveel knopen in een halve minuut het water in gingen.
Een knoop is vastgesteld op 1852 meter per uur. Als een zeilbootje dus een snelheid van 10 knopen heeft, gaat het ongeveer 18,5 km. per uur.

Wist je dat Furoshiki de kunst is om vierkante lappen stof te knopen. De stof wordt meestal geknoopt tot verpakking van een cadeau of tot een draagtas of zak. Furoshiki komt uit Japan en doet denken aan origami, de papiervouwkunst.

Wist je dat er een internationaal gilde van knopenleggers bestaat? Het gilde, een soort vereniging, bestaat sinds 1982. Het werd opgericht aan boord van de “Discovery” bij de Tower Bridge in Londen. De bedoeling van het gilde is ‘het stimuleren van de kunst, de aardigheid en de wetenschap van het leggen, het bestuderen en het toepassen van knopen.
Iedereen die in knopen is geïnteresseerd kan lid worden van het gilde. Je betaald dan een kleine contributie en krijgt elk kwartaal een nieuwsbrief.